Amvrakia Mia
[…Διατί το μέταλλον να μη διαλυθή εις λίμνην…]
Πλ. Ροδοκανάκης
[…] Το άτομο είναι η έδρα μιας συνεχούς διαδικασίας απόχυσης-απόχυση από το δοχείο που περιέχει το υγρό του μέλλοντος χρόνου, νωθρό, χλωμό και μονόχρωμο, στο δοχείο που περιέχει το υγρό του παρελθόντος χρόνου, ανακινημένο και με πολλά χρώματα από τα φαινόμενα των ωρών του.[…]
Σάμουελ Μπέκετ
L’ÉTAT DU PAYSAGE : 7 séquences
• …Θα λέγαμε ότι το υποκείμενο Π.Χ. παρότι επιθυμεί δια του βλέμματος… αδυνατεί να αυτοαναπαρασταθεί πλήρως, ολικώς… θα λείπουν πάντα σημαίνουσες εικόνες, λέξεις, αισθήσεις. Είναι αδύνατο να χωρέσει σε μια εικόνα, σε μια τοπιογραφία. Το αντικείμενο «Αμβρακία» εμφανίζεται στο πεδίο των αντικατοπτρισμών, της ναρκισσιστικής λειτουργίας της επιθυμίας και δεν …«πίνεται» παρά τα χιλιάδες κρυστάλλινα ποτήρια… στέκεται στο λαιμό παρά την υγρή του φύση! Η λίμνη- μάτι ορθάνοιχτο… επιτηρεί διαρκώς το υποκείμενο λέγοντάς του με μητρική αβέβαιη φωνή: «Εδώ είναι η θέση σου! ». Έμπροσθεν της λίμνης, τη στιγμή που την αγκαλιάζει με το βλέμμα ( το βλέμμα ως διαχωρισμός απ’ το μάτι – όργανο οράσεως )… ή βυθίζεται στα σκοτεινά ύδατά της, γίνεται ο ίδιος μια κηλίδα, ένα σημείο… μια δίνη εντός μιας τοπιογραφίας, μια διαδικασία εμβύθισης, αφανισμού, πνιγμού. Μια δυσπιστία προβάλει απ’ την προφάνεια των αισθήσεων. Η αδιαμεσολάβητη έκθεση του υποκειμένου δια των ρόλων, ετερωνυμιών, πορτραίτων ως «ψαράς, γεωργός, χορευτής, γλεντοκόπος, γητευτής πουλιών… », οι εικονοθετικές ταυτοτικές αφηγήσεις … ως αναγνωριστικές ενέργειες στο πλαίσιο μιας κοινότητας, μιας επικράτειας… αντιστοιχίες μεταξύ αισθητηριακότητας – αισθητικότητας, συντελούν… στην συγκρότησή του.
• …Όπου η Αμβρακία… αναδύεται μέσα από μια σειρά ολωσδιόλου λησμονημένων ημερών · ποτέ στο παρελθόν δεν μπόρεσε να συλλάβει ολοσχερώς την ακτινοβολία, το θάμβος της υαλώδους επιφάνειας, το αργιλώδες του πυθμένα… οι συχνές παλίρροιες, οι αληγείς άνεμοι ματαίωναν όλες του τις προσπάθειες, κατέστρεφαν την παγάδα, δημιουργούσαν μαρμαρυγές, δίνες, ρεύματα, κυματώσεις θόλωναν τη διαύγεια του νερού. Μετά τις εξαντλητικές απαντλήσεις στο Β.Α. τμήμα (εκατοντάδες αντλιοστάσια, μηχανές πετρελαίου, δουλεύοντας νυχθημερόν ποτίζουν τα καπνά, κάνουν εκκωφαντικό θόρυβο )… μετά το «ανηλεές μαστίγωμα» των υδάτων, τις κατάρες των συγγενών προς τον ουρανό… σκορπά τη δισκοθήκη του στην επικράτειά της… νούφαρα βινυλίου, ηλεκτρόφωνα σε λεκάνες, σκαφίδια… τα λυγρά lamenti του D. Stratos, η υπερφωνή του agro-rocker Τ. Καρναβά , οι μικροφωνισμοί απ’ τα γλέντια πέριξ, οι κρωγμοί των αλκυόνων παρασυρμένοι απ’ τον άνεμο συνθέτουν ένα ηχητικό περιβάλλον του λεκανοπεδίου.
• …Τώρα εξορύσσει όγκους αλουμίνας… όσες οι ψυχές των πνιγμένων τους λειαίνει, τους στιλβώνει… καθρέπτες, σύνεργα κατοπτρο-μαντείας, μπουντουάρ σε τελετές ναρκίσσων… τοποθετεί την υδραργυρική Αμβρακία σε κρυστάλλινο βάθρο (αποτελούμενο από αλλεπάλληλες σειρές ποτηριών… σαν λέπια κυπρίνου) όχι για να εξευμενίσει τουναντίον να την καταδείξει, να την προδώσει… να την καταστήσει μοναδική υπαίτιο αλλά όχι μοναδική υπεύθυνη του κακού… ας όψεται η Αγία Παρασκευή… ελάχιστη έως ανύπαρκτη η χάρη της… κάνει χρήση των αρδευτικών δικτύων ( γαλβανισμένοι μεταλλικοί σωλήνες ) για να μεταφέρει, να μεταδώσει αγροτικούς ήχους μιας «δημητριακής κοινότητας»… εκτοπίζοντάς τους… φωνές, κελαϊδισμούς, κοάσματα, υλακές, πνοές ανέμων, ροές, κελαρύσματα… υδραυλικός και ο τύπος της φωνής του T. Kαρναβά, προερχόμενη, παραγόμενη απ’ το Ακαρνανικό τοποειδές-στήθος… «Ξηρομερήτικο duende»!
• …Εξάγει την «ουσία» του χρόνου, την οντολογία της χρονικότητας μ’ έναν καθ’ όλα υλιστικό τρόπο. Τοποθετεί έναν «διπλό ήλιο» από φύλλα καπνού, ανατολικά και δυτικά · ο ήλιος διαγράφει μια διαδρομή, μια διάρκεια, ένα ηλιοστάσιο… μια ημέρα ίσως εκείνη την αποφράδα μέρα (dies irae) ίσως εκείνο το «μαυροκαλόκαιρο» του 63’ … ίσως όλα τα καλοκαίρια μαζί… αρμαθιασμένα, «πασταλιασμένα», αποξηραμένα φύλλα καπνού. Η τεράστια σημασία των βάθρων η αποκρυστάλλωση, η αποξήρανση, η ταρίχευση, η κατάψυξη ( ως μέθοδοι διατήρησης ) αποβαίνουν καθοριστικές στις προσπάθειες συγκρότησης των μνημο-διαλείψεων, αναβιώσεων, προσαρτήσεων, αποζημιώσεων εν τέλει… το ακέραιο μιας εντύπωσης ενός συμβάντος, γεγονότος δεν προσαρμόζεται, δεν περικλείεται στα αινιγματικά όρια μιας έννοιας… υλικά όπως ο ήχος, τα αρώματα, οι γεύσεις, τα βλέμματα, οι πνοές, οι φωνές… ακουσίως μεταδίδονται στις πλήρους χαλαρότητας συνειδήσεις, στις άτονες… μέχρι νεκροφάνειας αισθήσεις!
• … Απ’ τα μεγάφωνα ακούγεται το τραγούδι «το παιχνίδι της μοίρας»… τα glissandi των ποτηριών που γλιστρούν στη μεταλλική πίστα… συριστικοί, concrete ήχοι της ενδο-ύπαρξης επέκεινα της γλώσσας. Τώρα χορεύει αβύθιστος στα κύματα… ακροποδισμοί, τριποδίες… «στα τέσσερα», σύρσιμο με την πλάτη, ανάσκελα, σβάρνισμα των πελμάτων, γλιστρήματα, γάντζωμα των δακτύλων στην κόψη των ποτηριών, κίνδυνος κοψίματος, αιμορραγίας, οιδήματος, πτώσης… βαρίδια, μολυβένιες σόλες για να προσδεθεί, να φυλακισθεί προς ώρας «το πνεύμα που πνέει» στη βαναυσότητα της ύλης. Μια αντι-διανοητική στάση, ένας στοχασμός για την πρόζα του κόσμου πέραν των αρχών του λόγου… «ξεχνά κανείς τα βήματα για να χορέψει ελεύθερα». Προβάλλει ένας ανιμισμός που προϋποθέτει τον φυσικό κόσμο, ένα σαμανικό μυρμήγκιασμα, ένα βάσανο, μια θλίψη, ένα σύμπτωμα… μια χθόνια δύναμη ανέρχεται κατακορύφως… «τα πόδια σηκώνονται και χτυπούν το κεφάλι»… μια δύναμη ριζοσπαστική… σπλαχνικές μετατοπίσεις, καρδιά στο μεγάλο δάχτυλο, στους τένοντες, στα σφυρά, στα «αμορτισέρ» των γονάτων. Ποδοφιλία, πελματολατρεία (G. Bataille)… η ζώσα ύλη συνεχής, ροïκή, η συνείδηση, η αντίληψη ασυνεχής, θεωρητική, ελεγκτική, δικαστική… μια καρακάξα κρώζοντας πετά και προσγειώνεται στο κεφάλι του!
• …Τούτο το σκάφος, τούτη η λέμβος φτιαγμένη από ρόμπολο (κόκκινο πεύκο) διαπλέει περιμετρικά αλλά και διασχίζει καθέτως, πλαγίως, χιαστί την επιφάνεια της λίμνης… είναι το όργανο … ευμέγεθες τσέλο, κοντραμπάσο… λεμβωδίες. Ο ένας αδελφός κρούει τις χορδές με τους τρόπους του rhythm and blues, o άλλος λάμνοντας «τζαμάρει»…στις όχθες ρημαγμένα καπνοχώραφα… τώρα θάλλει το νοθογενές βιρτζίνι και το αραποσίτι… λιγοστά κοπάδια περιφέρονται από Αλβανούς έφηβους βοσκούς… πιο πάνω αγέλη ιπποειδών, αλογομούλαρα, όνοι σε ημιάγρια κατάσταση … κατηφορίζουν για να πιούν νερό… ένας νότιος άνεμος, όστρια, φυσά γεμάτος ψιλή άμμο και επειδή κατά τον Χ.Λ. Μπόρχες… όλα τα νερά κρυφά επικοινωνούν και η γη είναι πορώδης… είναι θεμιτό να πούμε… «ότι παίζεται και ακούγεται στην Αμβρακία… παίζεται και ακούγεται στον Μισισιπή»! και αντιστρόφως… «Τα όρια της ιστορίας και η απεραντοσύνη του αγροτικού κόσμου».
• … Στο Νεώριο επί της Κυκλάδων αρ. 8, μετά την προετοιμασία προσκαλεί σε δείπνο φίλους, συνοδοιπόρους, συνεργάτες, οικείους, γνωστούς … ο πάτος της μοιραίας λέμβου… το κουφάρι της οποίας ξέβρασε η λίμνη καθίσταται η τράπεζα παρηγοριάς, ο τετμημένος ιχθύς κυπρίνος το έδεσμα ( ιχθυοφαγία ). Η καλλιτεχνική πρακτική οργανώνεται, υλοποιείται ως όρεξη, ως πείνα και δίψα, ως artistico libido, ως ευθυμία. Στον απόδειπνο… στις συζητήσεις τίθεται και εξετάζεται το ζήτημα της ταύτισης μιας άμεσης εμπειρίας με μια πεπερασμένη, η αναβίωση, η ανάκτηση, η επικαιροποίηση… σχολιάζονται οι σχέσεις ναυπηγικής, αρχιτεκτονικής, ναοδομίας, οικειότητας , φιλίας, φιλοξενίας, περιστολής, δαπάνης, πτώχειας, πλούτου… ο «ιδιοφυής» περιφερειακός μοντερνισμός… η προοπτική του. O αμφιτρύωνας, αρχιτέκτονας, φροντιστής, νεωρός… ο φίλος Διονύσης Σ. γεμίζει τα ποτήρια… τα ποτήρια υψώνονται… εις υγείαν!
Πάνος. Χαραλάμπους
Σεπτέμβρης 2023
[…Why should metal not dissolve in a lake…]
Pl. Rodokanakis
[…]The individual is the seat of a constant process of decantation, decantation from the vessel containing the fluid of future time, sluggish, pale and monochrome, to the vessel containing the fluid of past time, agitated and multicoloured by the phenomena of its hours.[…]
Samuel Beckett
L’ÉTAT DU PAYSAGE : 7 séquences
1. …We could argue that the subject P.Ch., although he craves through the gaze… he is unable to fully and completely represent himself… significant images, words, sensations will always be missing. It is impossible to be reduced into an image, into a landscape. The object “Amvrakia” is presented in the field of the mirage, of the narcissistic function of desire and cannot be… “gulped” despite the thousands of crystal glasses… it gets stuck in the throat regardless of its liquid nature! The lake is an eye wide open… it constantly watches over the subject telling him in a motherly hesitant voice: “Your place is here!” In front of the lake, the moment he embraces it with his gaze (the gaze as a separation from the eye – the organ of vision)… or immerses himself in its dark waters, he turns into a spot, a point… a vortex within a landscape, a process of submersion, annihilation, drowning. Scepticism emerges from the obviousness of the senses. The unmediated exposure of the subject through roles, heteronymies, portraits as “a fisherman, a farmer, a dancer, a reveller, a bird whisperer…”, the imagery of identitarian narratives… as identifying actions in the context of a community, a territory… correspondences between sensoriality – aestheticity, contribute … in his formation.
2. … Amvrakia… rises through a sequence of utterly forgotten days; in the past, he was unable to fully grasp the radiance, the glare of the glassy surface, the clay bottom… all his efforts were thwarted by the frequent tides, the trade winds which spoiled the stillness, creating shimmers, eddies, currents, and waves that distorted the clarity of the water. Following the exhaustive pumping at the north-eastern part (hundreds of pumping stations and oil engines, work day and night to water the tobacco plants, producing a deafening noise)… after the “relentless whipping” of the waters, the curses of the relatives to the sky… he scatters his record collection all over its territory… vinyl water lilies, electrophones in basins, washtubs… the sorrowful lamenti of D. Stratos the super-voice of the agro-rocker T. Karnavas, the microphone feedback from the revelries in the area, and the cries of the kingfishers carried by the wind compose a sonic environment of the basin.
3. … Now he mines lumps of alumina… as many as the souls of the drowned he smoothes and polishes them… mirrors, catoptromancy paraphernalia, boudoirs in narcissistic ceremonies… he places the mercurial Amvrakia on a crystal pedestal (made of successive rows of glasses… like carp scales) to expose it, to betray it rather than to appease it… to make it the sole culprit but not the sole responsible for the evil… blame it on Saint Paraskevi… her grace is little to none… he makes use of the irrigation networks (galvanized metal pipes) to carry and transmit rural sounds of a “cereal community” … displacing them … voices, bird songs, croaks, howls, wafts of air, flows, ripples … and that hydraulic voice of T. Karnavas which stems from and is produced by the Acarnanian site specific chest… “A duende from Xiromero!”
4. …It extracts the “essence” of time, the ontology of temporality in an utterly materialistic fashion. He places —east and west— a “double sun” made of tobacco leaves; the sun follows a path, a duration, a solstice… one day, perhaps that cursed day (dies irae), perhaps that “black summer” of 1963 … perhaps all summers… dried tobacco leaves strung together, bundled. The huge importance of the pedestals, the crystallization, curing, embalming, freezing (as methods of preservation) play a decisive role in the efforts to establish the memory lapses, revivals, attachments, and eventually, compensations… the totality of an impression of an incident, an event, cannot be adjusted or confined to the enigmatic boundaries of a concept… materials such as sound, scents, tastes, looks, breaths, voices… are involuntarily transmitted to the completely lax consciences, to the senses which are dull… to the point of suspended animation!
5. … The song “the game of fate” is heard from the loudspeakers… the glissandi of the glasses sliding on the metal dance floor… hissing, concrete sounds of the inner existence beyond language. Now he dances on the waves, unsinkable… tiptoeing, trotting… “on all fours”, crawling face up, soles grinding, slips, fingers stuck on the rims of glasses, risk of getting cut, bleeding, swelling, falling… sinkers, lead soles for to attach, to enclose, for now, “the spirit that breathes” in the brutality of matter. An anti-intellectual attitude, a contemplation of the prose of the world beyond the beginning of discourse… “in order to dance freely, ignore the steps”. A sort of animism emerges which takes for granted the physical world, a shamanic tingling, a torment, a grief, a symptom… a chthonic force rises up… “the tail wagging the dog”… a radical force… visceral displacements, the heart in the big toe, the tendons, the malleoli, the “shock absorbers” of the knees. Podophilia, foot fetishism (G. Bataille)… the living matter is continuous and flowing; consciousness, perception is discontinuous, theoretical, controlling, adjudicative… a croaking magpie flies and lands on his head!
6. … This vessel, this boat made of robolo (red pine) sails on the perimeter but also traverses vertically, sideways, and crossways the surface of the lake… it is the instrument… a large cello, double bass… barcaroles. One brother is strumming the strings in the modes of rhythm and blues, the other is “jamming” while rowing… abandoned tobacco fields by the lake’s banks…now, Virginia tobacco and maize are thriving … teenage Albanian shepherds are moving a few herds… further up, a herd of equine animals, mules, donkeys in semi-feral state … are descending to drink water … a southerly wind —Ostro— is blowing full of fine sand and since according to J. L. Borges… all waters secretly communicate and the earth is porous… it is legitimate to say… “what is played and heard in Amvrakia… is played and heard in Mississippi”! and vice versa… “The Limits of History and the Immensity of the World of the Peasants”.
7. …After the preparation, he invites friends, fellow travellers, associates, relatives, acquaintances to dinner at the Νεώριο (Dockyard) … the bilge of the fatal boat whose carcass was washed up by the lake becomes the consolation table, sliced carp was served (fish-eating). Artistic practice is organized and takes form as appetite, hunger and thirst, as artistico libido, as merriment. During table talk… during the debates, we examine the question of the identification of an immediate experience with a finite one, the revival, the recovery, the updating… we discuss the associations between shipbuilding, architecture, church architecture, intimacy, friendship, hospitality, restriction, expense, poverty, wealth… the “ingenious” peripheral modernism … its outlook. The host, architect, superintendent, guard… our friend Dionysis S. fills the glasses… the glasses are raised… cheers!
Panos Charalambous,
September 2023
